Genel Bilgi

Tarihçe

Gazi Üniversitesi, Türkiye’de bir ilki gerçekleştirmenin mutluluğunu yaşıyor. Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 02.08.2023 tarihli toplantısında alınan karar ile Üniversitemiz Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde "Disiplinlerarası Mineraller ve Bor Teknolojisi Ana Bilim Dalı" açıldı. Böylece “Mineraller ve Bor Teknolojisi Ana Bilim Dalı” Türkiye’de ilk defa Gazi Üniversitesi bünyesinde açılırken YÖK birim ağacında da yerini aldı. Mineraller ve Bor Teknolojisi Ana Bilim Dalı, 2023-2024  Bahar dönemi eğitim-öğretim yılından itibaren yüksek lisans öğrencileri almaya başlayacaktır.

Tanıtım

Bütün dünyada üzerinde en çok durulan ve emek harcanan konulardan birisi de Ar-Ge ve teknoloji alanıdır. Özellikle içinde bulunduğumuz yüzyılın ilk çeyreğinde çok hızlı bir şekilde ilerleyen teknoloji, ürünlerdeki gelişim ve yenilikçi yaklaşımların arkasında yoğun ve iyi kurgulanmış araştırma ve geliştirme çalışmaları vardır. Ar-Ge, yenilik için gereken en önemli faaliyetlerden biridir.

Bu anlamda Bor; mukavemet arttırıcı, ısı yalıtıcı, alev geciktirici-duman bastırıcı, antimikrobiyal etken madde, süperiletken, kanser önleyici, katı yağlayıcı, radyasyon ve savunma zırhı, enerji taşıyıcı-depolayıcı, bitki besleyici ve temizleyici gibi bilinen birçok etkisi bulunmaktadır. Bu özelliklerine binaen kimya, malzeme, tarım, inşaat, nükleer enerji, savunma sanayi, temizlik, sağlık sektörleri başta olmak üzere sanayinin 250'den fazla alanında az ya da çok kullanması nedeniyle “Sanayinin Tuzu” olarak tabir edilen bor üzerinde çok fazla araştırma yapılmış ve birçok kimyasal bileşik ve ürün geliştirilmekte ve geliştirilmeye de devam etmektedir.

Ülkemiz dünya bor rezervlerinin %73’üne sahiptir yani bir anlamda “Borun Anavatanı” dır. Önemli bor yatakları Türkiye, ABD, Rusya ve Güney Amerika’ da yer almaktadır. Ülkemizin bilinen bor madeni yatakları Batı Anadolu'da; Eskişehir-Kırka, Kütahya-Emet, Bursa-Kestelek ve Balıkesir-Bigadiç'te bulunma bulunmakta olup rezerv açısından en çok bulunan bor mineralleri ise kolemanit, tinkal ve üleksittir.  Ülkemizdeki Bor  madenlerinin işletilmesi  ekonomiye kazandırılması ticarete konu edilmesi Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Tarafından Yapılmaktadır.

TENMAK, (Türkiye Enerji Nükleer Maden Araştırma Kurumu) - BOREN, (Bor Araştırma Enstitüsü) Ülkemizde ve dünyada bor ürün ve teknolojilerinin geniş bir şekilde kullanımını, yeni bor ürünlerinin üretimini ve geliştirilmesini teminen değişik alanlarda kullanıcıların araştırmaları için gerekli bilimsel ortamı sağlamak, bor ve ürünlerini kullanan ve/veya bu alanda araştırma yapan kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile işbirliği yaparak bilimsel araştırmaları yapmak, yaptırmak, koordine etmek ve bu araştırmalara katkı sağlamak amacıyla faaliyetlerini sürdürmektedir.

Dünya Akademisinde her yıl bor ile ilgili yaklaşık 7.000 makale ve 13.000 adet de patent yayınlamaktadır. Bu çalışmaların %30’u da borlu malzemeler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum önümüzdeki dönemde bor içerikli ürün ve malzemelerin daha çok karşımıza çıkacağının bir göstergesidir.

Ülkemizin, bu önemli madeninden hak ettiği şekilde faydalanabilmesinin yolu, bor ile ilgili bilginin üretilmesi, paylaşılması, tekniğin ve tecrübenin geliştirilmesi, kısaca Ar-Ge’nin yapılması sonuçta ise yeni ürün ve teknolojilerin üretilmesi ile sağlanabileceği bilinmektedir. Bu nedenle bor ile ilgili  bilim ve teknoloji üretme gücü, inovasyon yapma kabiliyeti, insan yetiştirme kapasitesi arttırmak için ihtiyaç duyduğumuz en önemli husus yetişmiş insan kalitesidir.

Ülkemizin 2023 hedeflerine paralel olarak bor alanındaki Ar-Ge hedefleri ve buna bağlı gelişim hedeflerinde de çıta yükselmiştir. Bu hedeflere ulaşmak için artık mevcut yaklaşımlarla çalışmalar yapmak yeterli olmayacaktır. Küresel rekabet ve eğitim, disiplinlerarası çalışma, ekonomik katkı potansiyeli, çoklu yetkinlik, işbirlikleri yönetimi ve bilgi yönetimi ülkemizin genel Ar-Ge faaliyetlerinde  göz önüne alması gereken temel unsurlar  olup, bu hususlar özellikle dünya Bor rezervinin yüzde 72’den fazlasının ülkemizde bulunması ve Bor’un 250’den fazla kullanım alanının olması karşısında daha önemli hale gelmektedir.